နိကၡမပါရမီ၏ ေႏွာင္ၾကိဳး ၁၀-ဖြဲ႔။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္ကား (အေႏွာင္အဖြဲ႔ၾကီး ၁၀-ပါး)ႏွင့္တူ၏။
နိကာယ္ ၅-ရပ္၊ ပိဋကတ္၊ က်မ္းျမတ္ ထုတ္ေဘာ္ေျဖ။ ။ အေပါင္းအစု ေပါင္းစုထားေသာ က်မ္းစာ ငါးခု။
«က» ဒီဃနိကာယ္ ၃-က်မ္း, သုတၱန္မ်ိဳး ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁) သုတ္သီလကၡန္
(၂) သုတ္မဟာ၀ါ၊
(၃) သုတ္ပါေထယ်၊
«ခ» မဇၩိမ နိကာယ္ ၃-က်မ္း, သုတၱန္မ်ိဳး ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁) မူလ ပဏၰာသ၊
(၂) မဇၩိမ ပဏၰာသ၊
(၃)ဥပရိ ပဏၰာသ၊
«ဂ» သံယုတၱနိကာယ္ ၅-က်မ္း, သုတၱန္မ်ိဳး ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁) သဂါထာ၀ဂၢ သံယုတ္၊
(၂) နိဒါန၀ဂၢ သံယုတ္၊
(၃) ခႏၶ၀ဂၢ သံယုတ္၊
(၄) သဠာယတန၀ဂၢ သံယုတ္၊
(၅) မဟာ၀ဂၢ သံယုတ္၊
«ဃ» အဂၤုတၱရ နိကာယ္ ၁၁-က်မ္း, သုတၱန္မ်ိဳး ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁)ဧကဂၤုတၱရ ၊
(၂) ဒုကဂၤုတၱရ ၊
(၃) တိကဂၤုတၱရ ၊
(၄) စတုကဂၤုတၱရ ၊
(၅) ပဥၥဂၤုတၱရ ၊
(၆) ဆကၠဂၤုတၱရ ၊
(၇) သတၱဂၤုတၱရ ၊
(၈) အ႒ဂၤုတၱရ ၊
(၉) န၀ဂၤုတၱရ ၊
(၁၀) ဒသဂၤုတၱရ ၊
(၁၁) ဧကာဒသဂၤုတၱရ ။
«င» ခုဒၵကနိကာယ္ သုတၱန္မ်ိဳး ၁၅-က်မ္းႏွင့္ ၀ိနည္း ၅-က်မ္း၊ အဘိဓမၼာ ၇-က်မ္း ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁) ခုဒၵက ပါဌ၊
(၂) ဓမၼပဒ၊
(၃) ဥဒါန၊
(၄) ဣတိ ၀ုတၱက၊
(၅) သုတၱ နိပါတ၊
(၆) ၀ိမာန ၀တၳဳ၊
(၇) ေပတ ၀တၳဳ၊
(၈) ေထရ ဂါထာ၊
(၉) ေထရီ ဂါထာ၊
(၁၀) ပါဌ ဇာတက၊
(၁၁) မဟာ နိေဒၵသ၊
(၁၂) ပဋိသမၻီဒါမဂ္၊
(၁၃) အပဒါန္၊
(၁၄) ဗုဒၶ၀င္၊
(၁၅) စရိယာ ပိဋက၊
၀ိနည္း ၅-က်မ္း ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁) ပါရာဇိကဏ္၊
(၂) ပါစိတ္၊
(၃) မဟာ၀ါ၊
(၄) စူဠ၀ါ၊
(၅) ပရိ၀ါ၊
အဘိဓမၼာ ၇-က်မ္း ပါဠိေတာ္မ်ား။
(၁) ဓမၼသဂၤဏီ၊
(၂) ၀ိဘင္း၊
(၃) ပုဂၢလပညတ္၊
(၄) ဓာတုကထာ၊
(၅) ကထာ၀တၳဳ၊
(၆) ယမိုက္၊
(၇) ပ႒ာန္း။
နိစၥလ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ိဳး ၃-ပါး။ ။ ဗုဒၶ ဘုရားကိုယ္ေတာ္ျမတ္မွ အျမဲမျပတ္ထြက္ေနေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ၃-ပါး၊ ၎င္းအဓိပၸါယ္"ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္ေရာင္ ၇-ပါး"၌ၾကည့္ပါ။
(၁) အဂႌရသ ေရာင္ျခည္ေတာ္၊
(၂) ဗ်ာမပၸဘာ ေရာင္ျခည္ေတာ္၊
(၃) အသီတိပၸဘာ ေရာင္ျခည္ေတာ္။
နိစၥသီလမ်ိဳး ၂-ပါး။ ။ ရေသ့, ေယာဂီႏွင့္ လူသူေတာ္တို႔ အျမဲတေစ ေစာင့္သံုး၍ေနႏိုင္ေသာ သီလမ်ိဳး ၂-ပါး ဟူ၏။ (၁) ငါးပါးသီလ၊
(၂) ဆယ္ပါးသီလ။
နိပါတ္ေတာ္ ၂၂-ပါး။ ။ ဘုရားေဟာ ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္၏ အမည္ ၂၂ပါး၊
၎င္း သ႐ုပ္ကို (ငါးရာ့ငါးဆယ္)ဟူေသာ သုေတသနပုဒ္၌ ႐ႈပါ။
နိဗၺာန္မ်ိဳးျပား၊ ၇-ပါး၊ ေျဖၾကား ျမတ္အရွင္။ ။ တဏွာမွ ထြက္ေျမာက္ရာ အရပ္မ်ိဳး ၇-ပါး။
(၁)ဒိ႒ဓမၼနိဗၺာန္-ဘုရား ရဟႏၲာတို႔ အသက္ထင္ရွားရွိစဥ္ ခံစားအပ္ေသာ နိဗၺာန္၊
(၂) သမၸရာယိက နိဗၺာန္- ပရိနိဗၺာန္ စံျပီးေနာက္ နိဗၺာန္၊
(၃) သ ဥပါဒိေသသ နိဗၺာန္- ဒိ႒ဓမၼနိဗၺာန္၏ပရိယာယ္၊
(၄) အႏုပါဒိေသသ နိဗၺာန္-သမၸရာယိက နိဗၺာန္၏ ပရိယာယ္၊
(၅) သုညတ နိဗၺာန္-သခၤါရတို႔မွ ကင္းဆိတ္ေသာ နိဗၺာန္၊
(၆) အနိမိတၱ နိဗၺာန္-သခၤါရနိမိတ္တို႔မွ ကင္းစင္ေသာ နိဗၺာန္၊
(၇) အပၸဏိဟိတ နိဗၺာန္- တဏွာေတာင့္တျခင္း ကင္းစင္ေသာ နိဗၺာန္။
မွတ္ခ်က္။ ။ထိုမွတပါးလည္း အမည္နာမ မ်ားစြာရွိေသး၏။
နိမ့္သံအျပား၊ ၁၈-ပါး၊ စပ္ျငား ကဗ်ာျပ။ ။ သံရွည္ကို မစြန္႔လႊတ္ဘဲ တင္းမာျပတ္သားစြာ ရြတ္ဖတ္သီဆိုရေသာ အသံမ်ား။ ၎င္းကိုပင္'သံဖို, ညာသံငယ္, ၀ိသဇၨနီသံ, စသည္ျဖင့္ ေခၚဆိုၾကေသး၏၊ 'အက်ယ္ ကဗ်ာဖြဲ႕နည္း နိသ်ည္းက်မ္း'၌႐ႈေလ။ (အား, အီး, ဦး, ေအး, ၾသး, အင္း, အဥ္း, အည္း, အန္း, အမ္း, အိန္း, အိမ္း, အုန္း, အုမ္း, အဲး, ေအာင္း, အိုင္း, အို၀္း)တို႔ ျဖစ္ၾက၏။
နိမိတ္ ၃-ပါး၊ ေသသူမ်ား၊ ထင္ရွားျဖစ္ေပၚလာ။ ။ ေသခါနီး၌ မိမိလားရာ ဂတိအတြက္ အခ်က္ျပေပးေသာ အာ႐ံုနိမိတ္မ်ား။
(၁) ကံနိမိတ္၊
(၂) ကမၼနိမိတ္၊
(၃) ဂတိနိမိတ္၊
အဘိဓမၼာ၀ိဘင္းပါဠိေတာ္။ ၁၄၂။႒။၁၄၈-၌ အက်ယ္႐ႈ။
နိမိတ္ ၃-ပါး၊ ခြဲသိထား၊ တရား ကမၼ႒ာန္း။ ။ ဘာ၀နာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ အာ႐ံု ၃-မ်ိဳးကို ေခၚဆိုေသာ ေ၀ါဟာရ။
(၁) ပရိကမၼ နိမိတ္-ပရိကမၼဘာ၀နာ၏ အာ႐ံုကို ပရိကမၼ နိမိတ္၊ "မူလစီးျဖန္းေသာ အာ႐ံုကိုေခၚဆိုသည္"။
(၂) ဥဂၢဟ နိမိတ္-ကမၼ႒ာန္းစီးျဖန္း၍ စိတ္ထည္း၌ အေတာ္တည္ၾကည္လာသည့္အခါ၊သို႔မဟုတ္ မူလ ပထ၀ီကသိုဏ္း စသည္ကို မ်က္စိျဖင့္ မၾကည့္ေတာ့ဘဲ စိတ္ျဖင့္မွန္း၍ တန္းတန္းေျဖာင့္ေျဖာင့္ ထင္ရွားေပၚလြင္စြာ အာ႐ံုကိုယူႏိုင္သည့္အခါ ထိုစိတ္ျဖင့္ ယူႏိုင္ေသာ အာ႐ံုကိုပင္ ဥဂၢဟနိမိတ္ဟူေခၚဆိုသည္။
(၃) ပဋိဘာဂ နိမိတ္-ပဋိဘာဂ သဒၵါကား အတုçအတူ ဟူေသာ အနက္ကို ေဟာ၏၊ မူလစီစဥ္ထားသည္မွ တပါး အျခားေသာ အတုအပ အာ႐ံု၊ သို႔မဟုတ္ မူလကသိုဏ္း၀န္းႏွင့္ တူစြာ စိတ္ထည္းမွာ ထင္ေပၚလာေသာ အာ႐ံုကို ပဋိဘာဂနိမိတ္ ေခၚဆိုသည္။
နိမိတ္ၾကီး ၄-ပါး။ ။ သုတ္မဟာ၀ါ ။ပါ။ ၁၈။ ႒။ ၄၆-၌ အက်ယ္႐ႈ။ နိကၡမပါရမီ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ။
(၁) သူအို၊
(၂) သူနာ၊
(၃) သူေသ၊
(၄) ရဟန္း
တို႔ကို ေခၚဆိုသည့္ ဗုဒၶ၀င္ ေ၀ါဟာရ။
နိမိတ္ေခၚလာ၊ မ်ိဳး ၃-ျဖာ၊ ျမဳိ႕ရြာ ဆည္းလည္းဆို။ ။ ၎င္း သ႐ုပ္ကို (ဆည္းလည္း ၃-လံုး) သုေတသန၌ ဆိုခဲ့ျပီ။
နိမိတ္ဖတ္ ပုဏၰားေတာ္ ၈-ေယာက္။ ။ အေလာင္းေတာ္မင္းသား ဖြားျမင္ရာ၌ လကၡဏာေတာ္ နိမိတ္ဖတ္ အထူးေရြးခ်ယ္ခံ ပညာရွိပုဏၰား ရွစ္ေယာက္။
(၁) ရာမပုဏၰား၊
(၂) ဓဇ၊
(၃) လကၡဏ၊
(၄) မႏၲိ၊
(၅) ေကာ႑ည၊
(၆) ေဘာဇ၊
(၇) သုယာမ၊
(၈) သုဒတၱပုဏၰား
တို႔ျဖစ္ၾက၏။ ဗုဒၶ၀ံသ အ႒ကထာ။
နိယာတ ဗ်ာဒိတ္ ရေၾကာင္း အဂၤါ ၈-ပါး။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္ အဓိပၸါယ္ကို (ဗ်ာဒိတ္ရေၾကာင္း အဂၤါ ၈-ပါး)၌ ၾကည့္ပါ။
နိယာတ ဗ်ာဒိတ္ရ အေလာင္းေတာ္တို႔ မျဖစ္ေကာင္းေသာ အရပ္ဌာန ၁၈-ပါး။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္ကို (ဗ်ာဒိတ္ရ အေလာင္းေတာ္တို႔ မျဖစ္ရာေသာ အရပ္ဌာန ၁၈-ပါး)၌ ၾကည့္ပါ။
နိယာမတရား ၅-ပါး၊ တနည္း ၁၅-ပါး။ ။ အမွတ္ ၁-မွ ၅-အထိçကို သုတ္မဟာ၀ါ အ႒ကထာ မဟာပဒါနသုတ္မွ ယူျပသည္။ အ႒သာလိနီ။ ႒။၃၁၂-၌လည္း႐ႈပါ။ ျမဲေသာ အေလ့အက်င့္ သေဘာတရားတို႔ကို ေခၚဆိုသည္၊ ဤ၌ ပညာရွိၾကီးမ်ား ထုတ္ဆိုေရးသားခ်က္ တဆယ့္ ငါးပါးကိုသာ ျပေသာ္လည္း အတိအက် မမွတ္အပ္၊ ထိုထက္ပို၍လည္း ၾကံဆ ယူငင္ႏိုင္ေသး၏၊ ၎င္းကိုပင္ "ကမၻာ့နိယာမ တရားၾကီး ငါးပါး"ဟုလည္း ေခၚဆိုၾက၏။
(၁) စိတၱ နိယာမ-စိတ္တို႕၏ အစဥ္အတိုင္း ေရွ႕စိတ္ ေနာက္စိတ္ ျဖစ္ပြားေသာ သေဘာတရား။
(၂) ကမၼ နိယာမ-ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံတို႔၏ ကံႏွင့္အလားတူစြာ ကမၼ၀ိပါက္တရား ခ်မ္းသာçဆင္းရဲတို႔ျဖစ္ပြားျခင္းသေဘာ။
(၃) ဗီဇ နိယာမ-သစ္ေစ့ သစ္ညြန္႕ စသည္တို႔၏ မူလမ်ိဳး႐ိုးပင္ရင္းႏွင့္ အလားတူစြာ ေပါက္ျခင္းသေဘာ။
(၄) ဥတု နိယာမ-ေဆာင္း, ေႏြ, မိုယ္းဥတုတို႕၌ ႏွင္းက်ျခင္း, ပူအိုက္ျခင္း, မိုယ္းရြာျခင္း စေသာ အစဥ္မျပတ္ အလားတူ ျဖစ္ျခင္းသေဘာ။
(၅) ဓမၼ နိယာမ-ေရတို႕၏ နိမ့္ရာသို႔ စီးဆင္းျခင္း, သစ္ညြန္႔တို႔၏ ေကာင္းကင္သို႕ထိုးတက္ျခင္း, ေန လ ၾကယ္တာရာ တို႕၏ ထြန္းလင္းေတာက္ပ လွည့္လည္ျခင္း စေသာ သေဘာတရားစု။
(၆) ကပၸ နိယာမ- ကမၻာ၏ ပဌမတည္ေထာင္ ျဖစ္ေပၚ ပ်က္စီးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေနျခင္းသေဘာ။
(ရ) လိဂၤ နိယာမ- ထီး, မ သတၱ၀ါတို႔၏ အခ်င္းခ်င္း မတူ ထူးျခားေသာ အသြင္, အသံ သေဘာ။
(၈) ပထ၀ီ နိယာမ-ေျမ၏ တည္ရာ မွီရာျဖစ္ျခင္း ခက္မာ ခိုင္ခန္႔ျခင္း သေဘာ။
(၉) အာေပါ နိယာမ-ေရ၏ နိမ့္ရာသို႔စီးဆင္းျခင္း, ေအးျမျခင္း, ေပ်ာ့ေပ်ာင္းျခင္း သေဘာ။
(၁၀) ေတေဇာ နိယာမ-မီး၏ ပူေလာင္ျခင္း, ျမိဳက္ကြၽမ္းျခင္း, ေၾကညက္ေစျခင္း, ရင့္ေရာ္ ေဆြးေျမ့ေစျခင္းႏွင့္ ခ်မ္းေအးျခင္း သေဘာ။
(၁၁) ၀ါေယာ နိယာမ-ေလ၏တြန္းကန္ ထၾကြ လႈပ္ရွား ေတာင့္ခိုင္ျခင္း သေဘာ။
(၁၂) အာကာသ နိယာမ-ေကာင္းကင္၏ ဟင္းလင္းပြင့္ျခင္း, ေရးျခစ္၍ မရျခင္း, အဆင္းအေရာင္ ႐ုပ္သြင္ ကင္းျခင္း သေဘာ။
(၁၃) သူရိယ နိယာမ-ေနမင္း၏ အေရာင္အဆင္းကိုေပးျခင္း, လက္်ာရစ္ အျမဲလွည့္လည္ျခင္း, အေရွ႕မွထြက္၍ အေနာက္သို႔ ၀င္ျခင္း သေဘာ။
(၁၄) စႏၵ တာရက နိယာမ-လႏွင့္ ၾကယ္တာရာတို႔၏ အလင္းေရာင္ကိုေပးျခင္း, အျမဲလက္်ာရစ္ လွည့္လည္၍သြားျခင္း, အေရွ႕မွထြက္ျပီး အေနာက္သို႔ ၀င္ျခင္း သေဘာ။
(၁၅) ပဋိစၥ သမုပၸါဒ နိယာမ-ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ တရားတို႔၏ တခုျဖစ္လွ်င္ အျခားတခုျဖစ္ေပၚလာျခင္း, သေဘာတရားတခုခ်ဳပ္လွ်င္ အျခားတခု ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားေသာ သေဘာတရားစုမ်ိဳး။
နိေရာဓသစၥာ၏ အနက္သေဘာ ၄-ခ်က္။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္ကို (သစၥာအနက္ ၁၆-ခ်က္)၌ ႐ႈပါ။
နိေရာဓ သမာပတ္၏ ပုဗၺ ကရဏၾကီး ၄-ပါး။ ။ နိေရာဓသမာပတ္ မ၀င္စားမီ ေရွးဦးစြာ အျမဲျပဳလုပ္ ဓိ႒ာန္ရေသာ ျပဳဘြယ္ၾကီး ေလးပါး ဟူ၏။
(၁) သတၳဳ ပေကၠာသန-ျမတ္စြာဘုရားေခၚလွ်င္သိႏိုင္ျခင္း၊
(၂) သံဃပဋိမာနန-သံဃာ ေတာင့္တလွ်င္ သိႏိုင္ျခင္း၊
(၃) နာနာဗဒၶ အ၀ိေကာပန-မိမိႏွင့္ စပ္ေသာ သကၤန္းပရိကၡရာတို႔ကို ေရçမီး စေသာ ရန္သူမ်ား မဖ်က္ဆီးႏိုင္ျခင္း၊
(၄) အဒၶါန ပရိေစၦဒ-၀င္စားေနမည့္ ေန႔ရက္အခ်ိန္ကို ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ျခင္း။
နိေရာဓသမာပတ္ ၀င္စားႏိုင္သူ ၂-မ်ိဳး။ ။ စိတ္, ေစတသိက္, စိတၱဇ႐ုပ္ တို႔ကို အခိုက္အတန္႔အားျဖင့္ ခ်ဳပ္ေစကာ ခ်မ္းသာမႈကို ခံစားႏိုင္သူ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ေယာက္ကို ဆိုသည္။
(၁) စ်ာနလာဘီ အနာဂါမ္ ပုဂၢိဳလ္ တေယာက္၊
(၂) စ်ာနလာဘီ ရဟႏၲာ ပုဂၢိဳလ္ တေယာက္။
မွတ္ခ်က္။ ။ေသာတာပန္, သကဒါဂါမ္ႏွင့္ ပုထုဇဥ္ စ်ာန္ရ ပုဂၢိဳလ္တို႔ကား ႏုေသာ သမာဓိရွိ၍ မ၀င္စားႏိုင္ဟူ၏၊ စ်ာန္သမာပတ္ မရသူ အနာဂါမ္ ရဟႏၲာတို႔လည္း မ၀င္စားႏိုင္ေခ်။
နိသဇၨ ေဒါသမ်ိဳး ၈-ပါး။ ။ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားထံ ကပ္ေရာက္ခစားေသာခါ မေနအပ္ေသာ အရပ္ေနရာမ်ိဳး ရွစ္ပါး၊ မသင့္တင့္ေသာ အျပစ္သင့္သည္ ဟူ၏၊ သုတၱနိပါတ္ မဂၤလသုတ္ အ႒ကထာမွ သုေတသနၪပသည္။
(၁) အတိဒူရ-ေ၀းလြန္းေသာ ေနရာ၊
(၂) အစၥာသႏၷ-နီးလြန္းေသာ ေနရာ၊
(၃) ဥပရိ ၀ါတ-ေလညာေလတင္အရပ္၊
(၄) ဥႏၷတ ပေဒသ-ျမင့္လြန္းေသာ ေနရာ၊
(၅) အတိသမၼဳခ-မ်က္ႏွာႏွင့္ တည့္တည့္အရပ္၊
(၆) အတိ ပစၦာ-ေနာက္ေက်ာတည့္တည့္အရပ္၊
(၇) ၾသနတ-နိမ့္က်လြန္းေသာ ေနရာ၊
(၈) ပႆ-ေဘးတိုက္ တည့္တည့္ေနရာ။
« နီ »
နီလာအျပား၊ မ်ိဳး ၄-ပါး၊ ခြဲျခား မဏိသွ်တ္။ ။ မဏိသွ်တၱရက်မ္းလာ နီလာမ်ိဳးေလးပါးကို တန္ဘိုးႏွင့္တကြ ၎င္းက်မ္းရင္း လကၤာအတိုင္း ခြဲျခား၍ ထုတ္ျပလိုက္၏၊
"ေလးသြယ္နီလာ၊ ျပားၾကရာတြင္၊
(၁)'နီလာ'ေခၚဆို၊ ေအာက္မဲၫိုပြင့္၊ ပန္းသို႔ တင့္၏၊
(၂) ထပ္ဆင့္ ဒုတိယ၊ 'နီလ က႑ီ'၊ ႐ႈ ဤလကၡဏာ၊ အျပာတြင္ဖက္၊ ၫိုၫိုစြက္၏၊
အမ်က္ႏွစ္ပါး၊ ဤေက်ာက္မ်ားကား၊ က်ပ္သားေရႊတိ၊ တင္ေလာက္ဘိမူ၊ သိဂႋပဥၥ၊ က်ပ္ထိုက္စြတည့္၊
(၃) 'ဣႏၵနီလာ'၊ လကၡဏာကား၊ သူရိယာေနျခည္၊ ေရာင္သို႔တည္၏၊
ေရႊရည္ တက်ပ္၊ တင္ေလာက္လပ္မူ၊ သံုးက်ပ္ေရႊေကာင္း၊ ထိုက္ေပေရွာင္း၏၊
(၄) တေၾကာင္း 'ဥပ နီလာ'၊ သညာေခၚဆို၊ ၾကာၫိုပြင့္ေရာင္၊ တက်ပ္ေခါင္မွာ၊
စီေျမႇာင္သင့္စြာ၊ ထားေလာက္ပါမူ၊ ေရႊသား ႏွစ္က်ပ္၊ အဘိုးျပတ္သည္၊ မခြၽတ္မွန္ေျဖာင့္ လွည့္သတည္း"။
နီ၀ရဏတရား ၆-ပါး။ ။ စ်ာန္ မဂ္ဖိုလ္ စေသာ ကုသိုလ္တရားတို႔ကို ပိတ္ပင္တားဆီး ကန္႔ကြက္တတ္ေသာ တရား ၆-ပါး။
(၁) ကာမစၦႏၵ နီ၀ရဏ-အာ႐ံုငါးပါး ကာမဂုဏ္တရားတို႔ကိုသာ ခံစားလိုျခင္း ေလာဘ၊
(၂) ဗ်ာပါဒ နီ၀ရဏ-အမ်က္ေဒါသ ျပစ္မွား ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊
(၃) ထိနမိဒၶ နီ၀ရဏ-ထိုင္းမႈိင္း ငိုက္မ်ည္းျခင္း၊
(၄) ဥဒၶစၥ ကုကၠဳစၥ နီ၀ရဏ-မတည္ၾကည္ေသာစိတ္, ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း, ပူပန္ျခင္း၊
(၅) ၀ိစိကိစၦာ နီ၀ရဏ-ရတနာသံုးပါး၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးႏွင့္ မိမိတို႔ျပဳလုပ္ရမည့္ အက်ိဳးခံစားခြင့္
စ်ာန္ မဂ္ဖိုလ္တရားတို႔ကို သို႔ေလာ သို႔ေလာ ယံုမွားေတြးေတာျခင္း၊
(၆) အ၀ိဇၨာ နီ၀ရဏ-အမွန္ကိုမသိတတ္ျခင္း ေမာဟ။
« ႏု »
ႏုမွာ ၅၀၀၊ ဘုရားလ်ာ၊ သညာ အမည္ထုတ္။ ။
က်မ္းၾကီး က်မ္းခိုင္တို႔၌ ၎င္းတို႔၏ အမည္နာမမ်ားကို မေတြ႔ဘူးေသးပါ၊
ရင့္မာ တက်ိပ္ကား အနာဂတ၀င္က်မ္း၌ အမည္မ်ားႏွင့္တကြ လာရွိ၏၊
"ရင့္မာတက်ိပ္၊ ႏုငါးရာ၊ ေနာင္လာရွစ္ေသာင္း၊ ဘုရားေပါင္း။ ဘုရားေပါင္းေနာက္၊
တို႔ႏွစ္ေယာက္၊ တို႔ႏွစ္ေယာက္ေနာက္၊ ခင္ၾကီးေပါက္" ဟု အရက္သမား စကားမ်ိဳးေလာက္ကိုသာ ကြၽႏု္ပ္တို႔ ၾကားမွတ္ရဘူး၏။
ႏုႆတိ ၁၀-ပါး။ ။ ၎င္း၏ သ႐ုပ္အဓိပၸါယ္(အႏုႆတိ ဆယ္ပါး)မွာ ျပခဲ့ျပီ။ ဤေ၀ါဟာရကား ကဗ်ာလကၤာအစပ္ႏွင့္ စာေပ၀ါး မ၀သူတို႔မွျဖစ္လာ၏၊ အမွန္မွာ "အႏုႆတိ"သာျဖစ္သည္။
« ႏူ »
ႏူနာမ်ိဳး ၁၈-ပါး။ ။ ကု႒ႏူနာမ်ိဳး ၁၈-ပါး၊ အမတသာဂရ ေဆးက်မ္းမွ အက်ဥ္းယူျပသည္။
အက်ယ္ ၎င္း၌႐ႈပါေလ။
(၁) ကာပါလိက-ကိုယ္ေရ နီ, ၫို, အဖုေပါက္, ၾကမ္းေျခာက္၍ အလြန္နာက်င္ျခင္း ျဖစ္၏၊
(၂) ၾသဒုမၺဳရ-ကိုယ္ေရနီ, သဖန္းသီးဖုထ, အလြန္ယား, ဆံပင္အေမြး ေျဖာ့ေတာ့ေသာ အဆင္းရွိ၏၊
(၃) မ႑လ- ကိုယ္ေရျဖဴ, နီ, ေစးထန္းထန္းအဖုအကြက္ထ၏၊
(၄) ဣကၡ ဇိ၀ွါ- အနာျဖစ္ရာ၌ လွ်ာကဲ့သို႔ရွိ၏၊ အတြင္း၌ ၀ါညိဳရွိ၏၊ နာက်င္၏၊
(၅) ပု႑ရိက-အေရသည္ ၾကာရြက္ႏုကဲ့သို႔ စဥ္းငယ္နီ၍ျဖဴ၏၊
(၆) သီဓမ- အေရ ေၾကးနီ အဆင္းကဲ့သို႔ရွိ၏၊ ယား၏၊ ေျခာက္၏၊ တစ တစ ျပန္႕ႏွံ႕၍တက္၏၊
(၇) ကာက-အေရ ခ်င္ေရြးကဲ့သို႕ရွိ၏၊ အတြင္း၌ညိဳ၏၊ ေဘးနားနီ၏၊ ေျခာက္ေသြ႕ ကိုက္ခဲ နာက်င္၏၊
(၈) ဧကကု႒- ေခြၽးမထြက္ ငါးတစ္ငါးတံုးကဲ့သို႕ ၾကီးစြာျဖစ္ေပၚလာတတ္၏၊
(၉) ဂဇစမၼ- အေရသည္ဆင္ေရကဲ့သို႔ထူ၏၊
(၁၀) ဒမၼဒလ- ယား၏၊ နီေရာင္ရွိ၏၊ အဖုတို႕ျဖင့္ျပည့္၏၊ အဖုေပါက္ကြဲလ်က္ အ၀တ္ ပုဆိုးတို႔ျဖင့္ အထိမခံႏိုင္ေအာင္ နာက်င္၏၊
(၁၁) ကိဋိဘ- ေျခာက္ေသာအေရာင္ရွိ၏၊ ညိဳမည္း၏၊ ၾကမ္းေထာ္၏၊
(၁၂) ေ၀ပါဒိက-လက္ေျခတို႕၏ အေရသည္ ကြဲပ်က္ေပါက္ပဲ့ျခင္းသို႕ ေရာက္၏၊ အလြန္ နာက်င္၏၊
(၁၃) အလသ-အေရ၌ မ်ားစြာယား၍ အဖုၾကီးေတြေပၚေပါက္လာတတ္၏၊
(၁၄) ဒဒၵဳ- အေရနီလ်က္ ယားျပီး အဖုတို႔ ထတတ္၏၊
(၁၅) ပါမာ- ပူေလာင္၏၊ ယား၏၊ ေသးငယ္ေသာ အနီဖု ကေလးမ်ား ေပၚေပါက္လာတတ္၏၊
(၁၆) ၀ိေပၹါဋက- အေရ၌ ညိဳညိဳနီနီ ေသးငယ္ေသာ အဖုကေလးေတြ ျဖစ္လာတတ္၏၊
(၁၇) သတာ႐ု- အေရ၌ နီိနီညိဳညိဳ အဖုၾကီးေတြ ထတတ္၏၊
(၁၈) ၀ိဓစိၥကာ- အ႐ိုးအဆစ္တို႕ကို ေဆြးေျမ႕ျပဳတ္ျပတ္ေစ၏။
« ေန »
ေနထြက္နာရီ၊ ၁၂-လီ၊ ျမန္ျပည္ ဘယ္လ ဘယ္ခ်ိန္နည္း?။ ။ ျမန္မာျပည္၌ ေနထြက္ ေန၀င္ အခ်ိန္မ်ားကို ေအာက္ပါ လကၤာသြားအတိုင္း ပညာရွိမ်ား စီစဥ္ထားခဲ့ၾက၏၊ ဤ၌ စေနနံကို သုည ယူေလ။
လကၤာသြား -----------------------လအမည္----------- နာရီ မိနစ္
ကူး, ေသာင္း, ေနထြက္ ------------ တာကူး------------- ၆ ၀၀
ဆုန္, ဖက္, ေမႏွင္း----------------- ကဆုန္-------------- ၅ ၅၀
ယုန္, မင္း, လွေထြ----------------- နယုန္--------------- -- ၅ ၄၀
ဆို, ေပ, ဆယ္ထပ္----------------- ၀ါဆို ------------------ ၅ ၃၀
ေခါင္, မတ္, လည္တို -------------- ၀ါေခါင္-----------------၅ ၄၀
လင္း, ပ်ိဳ, ပ်ိဳေထြး----------------- ေတာ္သလင္း -----------၅ ၅၀
ကြၽတ္, ေသြး, ထြက္ထြက္ ---------သီတင္းကြၽတ္ -----------၆ ၀၀
မုန္း, သက္, ေအာ္ေန -------------တန္ေဆာင္မုန္း ----------၆ ၁၀
နတ္, ေသ, ခ်န္ထား----------------နတ္ေတာ္ ---- ------- ၆ ၂၀
ျပာ, သား, စုတ္တံ ----------------ျပာသို ------------------- ၆ ၃၀
တြဲ, ဟန္, ေခၚထု---------------- တပို႔တြဲ ---------------- ၆ ၂၀
ေပါင္း, ဟု, အတင္း------------- တေပါင္း --------------- ၆ ၁၀
ေနထြက္လင္းသည္၊ ျမန္တြင္းျပည္သူ၊ မွတ္ယူေသာ္။
ေနျပည္ေတာ္မွာ၊ ျငိမ့္ေညာင္းသာ၊ က်မ္းလာ သံ ၁၀-မ်ိဳး။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္
(ျမိဳ႔ေတာ္သာယာ၊ ျငိမ့္ေညာင္းျငာ၊ ၁၀-ျဖာ အသံမ်ိဳး) ဟူေသာ သုေတသန၌ ႐ႈပါေလ။
ေနမင္း၏ ရန္သူမ်ိဳး ၄-ပါး။ ။ ၀ိနည္း စူဠ၀ါ။ပါ။ ၄၉၂။ ႒။ ၃၁၂-တို႔၌႐ႈပါ၊ ေန၏ အႏၲရာယ္ၾကီး ေလးပါး။
(၁) ဆီးႏွင္းျမဴခိုး၊
(၂) မီးခိုး၊
(၃) မိုယ္းတိမ္၊
(၄) အသူရိန္
တို႔ျဖစ္ၾက၏။
ေနမင္း၏ ရန္သူမ်ိဳး ၅-ပါး၊ တနည္း။ ။ ေန, လ, တို႔၏အႏၲရာယ္ အညစ္အေၾကး ၅-ပါး ဟူ၏။ သုတ္သီလကၡန္။ ႒။ ၁၂၉။
(၁) မိုယ္းတိမ္တိုက္၊
(၂) ဆီးႏွင္း၊
(၃) မီးခိုး၊
(၄) ျမဴ၊
(၅) ရာဟု အသူရိန္။
ေနရာ ၅-သြယ္၊ နန္းေတာ္၀ယ္၊ ဘယ့္ႏွယ္ ဘယ့္ႏွယ္ ဘယ္သို႔နည္း?။ ။ နန္းေတာ္တြင္းရွိ မႉးမတ္တို႔၏ ေနရာ ၅-သြယ္ ဟူလို၊ ၎င္းတို႔ကို ေတာ္, ဒူး, စနည္း, ကေ၀ါ, ဟု သိရာသည္၊ ဤ အေခၚအေ၀ၚတို႔မွာ ရာမညတိုင္းသားတို႔ ဘာသာ ျဖစ္၏။
(၁) ေတာ္ ေနရာ- ကြန္းစင္ေနရာ၊
(၂) ဒူး ေနရာ-ေသဥ္ မ ေနရာ၊
(၃) စနည္းေနရာ၊
(၄) ေသဥ္ရံ ေနရာ၊
(၅) ဘေ၀ါ ေနရာ- ေသဥ္ေထြးေနရာ၊ 'အတြင္းဘေ၀ါ, အျပင္ဘေ၀ါ' အားျဖင့္ ေနရာ ငါးသြယ္ ရွိ၏။
ထို႔ေၾကာင့္ "အမတ္ၾကီးဟု၊ သီးသီးေက်ာ္ထင္၊ ေတာ္ဟုတြင္သား၊ ကြန္းစင္လံုးညီ၊ ေရႊတိုင္မွီလ်က္၊
ေနာက္ျပီေနာက္တည္၊ ဒူး, စနည္က၊ ႏွစ္မည္ဘေ၀ါ၊ နတ္ေလာ ေတြးဘြယ္၊ မတ္ငါးသြယ္ႏွင့္၊" ဟု ပညာရွိတို႔ စပ္ဆိုထား၏။
ေနေရာင္ျခည္ ၇-မ်ိဳး။ ။ ေနေရာင္ျခည္ ဓာတ္တြင္ပါေသာ အဆင္းေရာင္ျခည္ ၇-မ်ိဳး။
(၁) အနီေရာင္၊
(၂) အျဖဴေရာင္၊
(၃) ညိဳစိမ္းေရာင္၊
(၄) အ၀ါေရာင္၊
(၅) ေမာင္းမႈိင္းေရာင္၊
(၆) ခရမ္းေရာင္၊
(၇) ျပိဳးျပက္ေရာင္။
ေန၀င္နာရီ၊ ၁၂-လီ၊ ျမန္ျပည္ ဘယ္လ ဘယ္ခ်ိန္နည္း?။ ။ ၎င္းအေျဖကား ၁၂-နာရီကိုတည္၊ ထိုလ၏ ေနထြက္နာရီႏွင့္ ႏုတ္၊ အၾကြင္း ေန၀င္နာရီျဖစ္၏။
ေန႔ နံမ်ိဳး ၈-ပါး။ ။ တနဂၤေႏြ ေန႔နံ အစ-ရာဟု ေန႔နံ အဆံုး, ၎င္းရွစ္ပါးကို ေခၚသည္။
ေန႔၌ အိပ္သင့္ေသာသူ ၁၇-ဦး။ ။ ဥတုေဘာဇနက်မ္းမွ ဤသူမ်ားကား က်န္းမာေရးအတြက္ ေန႔ကိုအိပ္ရမည္။ (၁) အပင္ပန္းခံသူ၊
(၂) ေမထုန္မွီ၀ဲျပီးစသူ၊
(၃) ခရီးျပင္းသြားသူ၊
(၄) ဆင္ျမင္းတို႔ ပန္းေအာင္စီးသူ၊
(၅) ကိုယ္လက္ႏြမ္းနယ္သူ၊
(၆) ၀မ္းသက္သူ၊
(၇) ရင္က်ပ္ ရင္ဘတ္နာရွိသူ၊
(၈) ပန္းနာရွိသူ၊
(၉) ေရငတ္နာရွိသူ၊
(၁၀) သက္လံုပ်က္သူ၊
(၁၁) ေလနာရွိသူ၊
(၁၂) ဓာတ္ အားခြန္ ကုန္ခန္းသူ၊
(၁၃) သလိပ္ ကုန္ခန္းသူ၊
(၁၄) သူအို၊
(၁၅) ေသအရက္ မ်ားစြာ ယစ္သူ၊
(၁၆) အဇိဏၰနာ ရွိသူ၊
(၁၇) ညဥ့္ကို မအိပ္ရသူ။
No comments:
Post a Comment